Thực tế này được Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chia sẻ tại phiên họp sáng 12/8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khi cho ý kiến về dự thảo Luật Thi hành án dân sự sửa đổi.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết dự thảo luật gồm 5 chương, 96 điều, bổ sung nguyên tắc tăng cường sử dụng, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, hiện đại hóa hoạt động thi hành án dân sự.

Cơ quan soạn thảo luật đề xuất cho cơ quan thi hành án dân sự được quyền chủ động ra quyết định thi hành án với khoản bồi thường cho tổ chức, cá nhân được tuyên trong bản án, quyết định hình sự trong trường hợp cơ quan này đã thu được tiền ở giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi (Ảnh: Hồng Phong).

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Điều 49 của dự thảo luật sửa đổi quy định về áp dụng biện pháp cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án.

Cụ thể, dự thảo bổ sung quyền của chấp hành viên được thu tiền của người phải thi hành trong trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân đang phải trả tiền cho người phải thi hành án mà khoản tiền đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án.

Trường hợp người thứ ba đang giữ hoặc phải trả tài sản cho người phải thi hành án mà tài sản đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật thì chấp hành viên cũng được áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án đối với tài sản đó để thu tiền thi hành án.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm của Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng quy định này “không hợp lý và khó có tính khả thi”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Hồng Phong).

Cơ quan thẩm tra đề nghị không bổ sung hoặc có phương án chỉnh lý phù hợp, bởi tiền không phải là vật đặc định nên khó xác định được khoản tiền nào tổ chức, cá nhân đang trả cho người phải thi hành án chính là khoản tiền đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật.

“Quy định trên có thể sẽ dẫn đến sự lạm dụng, tùy tiện trong áp dụng, xâm phạm quyền tài sản của công dân”, ông Tùng nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, dự thảo Luật Thi hành án dân sự sửa đổi không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ những vướng mắc khó khăn trong thực tiễn thi hành án, mà còn góp phần đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, thúc đẩy công lý trong lĩnh vực dân sự.

Chủ tịch Quốc hội nhận định thi hành án dân sự “hết sức phức tạp”. “Tôi cũng từng công tác ở cấp huyện, tỉnh, thành phố, thấy việc thi hành án dân sự vô cùng khó khăn và rất phức tạp. Cán bộ thi hành án dân sự cũng bị kỷ luật rồi xử lý hình sự”, Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế và cho rằng luật sửa đổi lần này cần làm kỹ để tránh những vấn đề đó.

Liên quan đến việc bổ nhiệm chấp hành viên trong thi hành án, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần cân nhắc kỹ để “chọn người giỏi chứ không phải chọn người thi giỏi”, bởi chọn người giỏi mới đảm bảo thực thi pháp luật tốt, còn người thi giỏi nhưng không có kinh nghiệm thì… cũng khó.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Hồng Phong).

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh phải ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để số hóa hồ sơ thi hành án, triển khai phần mềm thụ lý tổ chức thi hành án, xây dựng hệ thống thông báo thi hành án trực tuyến, nhằm nâng cao hiệu quả xử lý và thu hồi tài sản.

“Nếu chúng ta số hóa, chuyển đổi số sẽ nâng tính minh bạch, công khai trong thi hành án dân sự. Cùng với đó, có thể sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia để xác minh tài sản của người thi hành án”, theo lời Chủ tịch Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự nhưng phải hoàn thiện hệ thống chế tài đối với hành vi cản trở thi hành án và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan chức năng hỗ trợ người được thi hành án.

Theo Chủ tịch Quốc hội, dự án luật đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, dự kiến được thông qua tại kỳ họp thứ 10 nhưng trước đó phải được cho ý kiến và thông qua tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách.