Chuyển đổi số đang từng bước thay đổi diện mạo nông thôn, nhưng để phát triển bền vững cần sớm tháo gỡ những nút thắt về cơ chế và nguồn lực.

Chuyển đổi số đang được triển khai rộng khắp tại khu vực nông thôn, góp phần thay đổi diện mạo, nâng cao chất lượng sống và mở ra nhiều cơ hội phát triển cho người dân. Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, theo TS. Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế, để phát triển thực chất và bền vững, cần sớm tháo gỡ những nút thắt lớn về cơ chế chính sách và nguồn lực đầu tư trong chuyển đổi số.

Chuyển đổi số tạo làn gió mới cho nông thôn

Thưa TS. Nguyễn Minh Phong, ông đánh giá như thế nào về hiệu quả tổng thể của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trong thời gian qua? Đặc biệt, chuyển đổi số trong nông thôn mới đã góp phần ra sao trong việc thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao chất lượng sống và mở rộng cơ hội phát triển cho người dân vùng nông thôn?

TS. Nguyễn Minh Phong: Có thể nói rằng chuyển đổi số nói chung và chuyển đổi số khu vực nông thôn là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm có tính bao trùm và lâu dài trong toàn bộ quá trình phát triển của đất nước trong thời gian tới. Nó nằm trong lộ trình thúc đẩy tái cơ cấu nền kinh tế và cao hơn nữa là chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đổi mới mô hình tổ chức quản lý xã hội, hướng tới mục tiêu lấy người dân làm trung tâm.

Trong bối cảnh đó, các hoạt động chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới đã được triển khai một cách khá bài bản, thể hiện rõ qua sự chỉ đạo từ Trung ương đến các địa phương. Chuyển đổi số trong nông thôn không chỉ là chủ trương mà đã đi vào hành động cụ thể với sự tổ chức, điều phối và thực hiện có hệ thống. Điều đó cho thấy rõ tính hệ thống trong tổ chức và triển khai chương trình.

Thứ nhất, các chỉ đạo và mục tiêu của Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới đã được quán triệt nghiêm túc trong các kế hoạch, chương trình hành động của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Bộ đã thành lập Ban Chỉ đạo riêng, đồng thời ban hành các kế hoạch chuyển đổi số cấp bộ, triển khai xuống địa phương, thậm chí đến từng ngành, từng lĩnh vực cụ thể tại nông thôn.

Thứ hai, chúng ta đã có bộ tài liệu tập huấn đồng bộ và quan trọng hơn, các tiêu chí trong Bộ tiêu chí nông thôn mới cũng đang từng bước được nâng cấp, lồng ghép yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin vào trong chuẩn đánh giá.

Trước đây, tiêu chí công nghệ thông tin chủ yếu dừng lại ở yêu cầu về thông tin truyền thông, nhưng nay đã chuyển sang yêu cầu về ứng dụng thực tiễn của công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong điều hành, dịch vụ, sản xuất và đời sống.

Ví dụ, ở cấp "nông thôn mới kiểu mẫu", "nông thôn mới nâng cao", tỷ lệ yêu cầu ứng dụng công nghệ đã tăng lên đáng kể. Một số địa phương như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, các vùng nông thôn có điều kiện tốt đã đạt gần 100% các xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao về mặt công nghệ và chuyển đổi số.

Thứ ba, xét trên cả ba nội dung của chuyển đổi số gồm chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, chúng ta đều thấy những chuyển biến tích cực.